Товч тайлбар
Улаанбаатар хотын Налайх дүүргийн хар тугалгаар бохирдсон хөрснөөс ялгасан Bacillus thuringiensis SUB12233956 MN01-ийн нутгийн омгийг судлаач АШУҮИС-ийн багш, АУ-ны доктор, дэд профессор Г.Энхжаргал, БУ-ны магистр Н.Туул болон
МУИС-ийн багш, БУ-ны докгор, дэд профессор Д.Түмэнжаргал нарын нэр дээр NIH National Library of Medicine Дэлхийн Анагаах ухааны үндэсний номын санд Gen Bank: ОР744527 кодоор бүртгүүлсэн. В.thuringiensis SUB12233956 MN01 омог нь Грам эерэг, хөдөлгөөнтэй савханцар, спор үүсгэдэг, факультатив аэроб, эсийн хэмжээ 0.5-1.0x2-5 мкм, эндотоксин ялгаруулдаг. Хөрс, ургамал, усанд тархан амьдрах чадвартай. Байгаль дээр Сибирийн хүр эрвээхэний хоол боловсруулах эрхтэн, навчны гадаргуу, амьтны ялгадас, гурилын үйлдвэр, үр тариа хадгалах агуулах зэрэгт тохиолддог. Нутгийн омгийг Хан уул дүүргийн хар тугалганы үйлдвэр, Сонгино хайрхан дүүргийн төмөрлөгийн үйлдвэр болон Да хүрээ захын хөрснөөс ялган авсан. Тухайн омог нь хатуу тэжээлт орчны гадаргуу дээр 3-7 мм-ийн хэмжээтэй цагаан, тэгш биш долгиотсон үүлэрхэг захтай, хавтгай хэлбэрийн колони үүсгэдэг. Каталаза эерэг, оксидаза сөрөг, рН 5-9 хооронд өсөж үржих чадвартай, температурын оптимум муж +25-37°С. Давс (NaCI) -ны 6.5%-ийн концетрацийг тэсвэрлэдэг. Bacillus Thuringiensis нь D-mannose, D-glucose, D-dribose нүүрс усыг мөн түүнчлэн Leucine, Phenylalanine, Glycine зэрэг амин хүчлийг задлах идэвхтэй, Tyrosine, Arylamidase, Esculin -ийг задалдаг, Penicillin болон Polyb-R антибиотикт тэсвэртэй, 6.5%-ийн NaCI бүхий орчинд өсөж үржих чадвартай. Мөн Хар тугалга (PbCI2) - ны 9 т М (2503 мг/л) концентрацийг сайн, Цайр (ZnCI2) - ийн 2 т М (273 мг/л) болон Хром (Сг203) -ын 2 т М (304 мг/л) концентрацийг тус тус дунд зэрэг, Төмөр (Fe203) -ийн 1 тМ (159 мг/л) концентрацийг сайн тэсвэрлэж байсан ба Зэс болон Кадмийн давсны үйлчлэлийг тэсвэрлэх чадваргүй байна. Шингэн орчинд В.thuringiensis омог дангаараа хар тугалгын давсны концентрацийг 1 сарын хугацаанд 46% хүртэл бууруулах идэвхтэй байгааг тогтоосон. Бусад бактерийн хамт 1 сарын дараа гэхэд Pb-ийн 1 тМ концентрацийг 0 т М болтол бууруулах идэвхтэй байгааг лабораторийн нөхцөлд тогтоогоод байна.
Томьёолол:
1. Хөрснөөс ялгасан нутгийн омог Bacillus thuringiensis SUB12233956 MN01-ийн ялгаа нь грам эерэг, хөдөлгөөнтэй савханцар, спор үүсгэдэг, факультатив аэроб, каталаза эерэг, оксидаза сөрөг, pH 5-9 хооронд өсөж үржих чадвартай, температурын оптимум муж +25 - +37 оС эсийн хэмжээ 0.5-1.0×2-5 мкм, хатуу тэжээлт орчны гадаргуу дээр 3-7 мм-ийн хэмжээтэй цагаан, тэгш биш долгиотсон үүлэрхэг захтай, хавтгай хэлбэрийн колони үүсгэдэг, хөрс, ургамал, усанд тархан амьдрах чадвартай, давс (NaCl)-ны 6.5%-ийн концетраци, хар тугалга (PbCl2 )-ны 9mM (2503 мг/л), Цайр (ZnCl2 )-ийн 2 mM (273 мг/л), Хром (Cr2O3 )-ын 2 mM (304 мг/л), төмөр (Fe2O3 )-ийн 1mM (159 мг/л) концентрацийг тус тус тэсвэрлэх чадвартай.
2. Омгийн томьёоллын нэгдүгээрийн ялгаа нь B. thuringiensis SUB12233956 MN01 омог нь шингэн орчинд дангаараа хар тугалганы давсны концентрацийг 1 сарын хугацаанд 46% хүртэл бууруулах идэвхтэй, бусад омгуудтай хамт 1 сарын хугацаанд бүрэн бууруулах идэвхтэй бөгөөд хар тугалганы бохирдлыг бууруулахад ашиглах боломжтой.
Энэхүү омог нь МУИС-ийн Биологийн тэнхимийн Микроорганизмын экологи, биотехнологийн лабораторийн Цэвэр өсгөврийн санд MN01-UBTS4 дугаартай хадгалагдаж байна.