Товч мэдээлэл
Анагаах ухаан, үйлдвэр, хөдөө аж ахуй, эрчим хүчний хэрэглээнд зориулагдсан радиоизотопыг үйлдвэрлэх, ялгах, цэвэршүүлэх процесс, төхөөрөмж, систем.
Томьёолол
1. Зорилтот материалыг хувиргасны үр дүнд дор хаяж нэг радионуклидыг сэргээх аргын ялгаа нь дор хаяж нэг радионуклидоор баяжуулсан бүтээгдэхүүнийг тухайн зорилтот материалаас дараах үйлдлүүдийн дор хаяж аль нэгийг агуулсан массыг ялгах процессоор шилжүүлсний дараа гаргаж авдаг, үүнд:
дор хаяж нэг радионуклидыг хатуу тулгуурт сонгон шингээх ба дор хаяж нэг шингэсэн радионуклидыг ууршуулах замаар десорбци хийх; эсвэл
дор хаяж нэг радионуклид буюу дор хаяж нэг радионуклид эсвэл дор хаяж нэг зорилтот материалыг цахилгаан химийн аргаар металл электрод дээр буулгах замаар цахилгаан химийн аргаар ялгах; эсвэл
хэрэв дор хаяж нэг радионуклид нь дээрх зорилтот материалаас бага дэгдэмхий шинж чанартай бол вакуум эсвэл идэвхгүй агаар мандалд өндөр температурт сублимация хийх замаар дээрх зорилтот материалыг зайлуулах үйлдэл багтана.
2. Аргын томьёоллын 1 дүгээрийн ялгаа нь дурьдсан ялгах ажиллагааг өмнөх давталтаар олборлосон материалыг дараагийн давталт дахь анхны материал болгон давтан хийнэ.
3. Аргын өмнөх томьёололуудын аль нэгийн ялгаа нь дурдсан зорилтот материал нь хайлсан, хийн төлөв, шингэн төлөв, хатуу төлөв, ион төлөв, давсан төлөв эсвэл дор хаяж эдгээрийн хэсэгчилсэн хослол хэлбэрээр байна.
4. Аргын өмнөх томьёололуудын аль нэгийн ялгаа нь дурьдсан дор хаяж нэг радионуклид нь актиниум 225 байна.
5. Аргын томьёоллын 4 дүгээрийн ялгаа нь дор хаяж нэг радионуклид нь радий 223 эсвэл радий 224 эсвэл радий 225-аас сонгогдсон, актиниум 225-тай хамт олборлосон байна.
6. Аргын өмнөх томьёололуудын аль нэгийн ялгаа нь дурьдсан зорилтот материал нь өдөөгдсөн төлөвт байгаа мөнгөн усанд суурилсан нэгдэл юм.
7. Зорилтот материалыг хувиргах замаар радиоизотопыг үйлдвэрлэх аргын ялгаа нь өдөөгдсөн төлөвт байгаа мөнгөн усанд суурилсан нэгдлийг зорилтот материалыг хувиргахад эрчим хүчний эх үүсвэр болгон ашигладаг.
8. Аргын томьёоллын 7 дугаарын ялгаа нь дурьдсан зорилтот материал нь трансуран элементүүдийг агуулсан үелэх системийн элементүүдийн дор хаяж нэг буюу элементүүдийн хослол байна.
9. Аргын томьёоллын 7 эсвэл 8 дугаарын ялгаа нь дурьдсан хувиргалт нь мөнгөн ус дээр суурилсан нэгдэлтэй харилцан үйлчлэх дурьдсан зорилтот материалын хайлсан төлөвт хийгддэг.
10. Аргын томьёоллын 7-9 дүгээрийн аль нэгийн ялгаа нь радиоизотопууд нь хувиргасны дараа дурьдсан зорилтот материалаас тусгаарлагддаг.
11. Аргын томьёоллын 10 дугаарын ялгаа нь ялгалт нь химийн болон радиохимийн боловсруулалт, тухайлбал ион солилцох, шингэн хроматографийн давирхайн хроматографи, (хуурай эсвэл нойтон) нэрэх, сублимаци, тунадасжуулах, олборлох, ялангуяа хатуу фазын олборлолт (SPE), шингэн-шингэн олборлолтын (LLE) аргуудаар явагддаг.
12. Аргын томьёоллын 7-11 дүгээрийн аль нэгийн ялгаа нь дурьдсан хувиргах замаар олж авсан радиоизотопыг радио хроматографийн аргаар ялган цэвэршүүлдэг.
13. Аргын томьёоллын 7-12 дугаарын аль нэгийн ялгаа нь дурьдсан тээвэрлэгчгүй изотопыг атом эсвэл ион хэлбэрээр эсвэл молекулын ион хэлбэрээр олж авдаг.
14. Цөмийн өдөөгдсөн төлөвт байгаа материалаар дамжуулан зорилтот материалыг хувиргах энергийн эх үүсвэр болгон хувиргах замаар радиоизотоп үйлдвэрлэх төхөөрөмжийн ялгаа нь төхөөрөмж нь зорилтот болон өдөөгдсөн төлөвийн материалыг хүлээн авах ба зорилтот материалын хайлах температуртай тэнцүү буюу түүнээс дээш халах температурыг хангах хайлуулах зуухнаас бүрдэнэ.
15. Төхөөрөмжийн томьёоллын 14 дүгээрийн ялгаа нь хайлуулах зуух нь вакуум хайлуулах зуух байна.